استانداردهای نصب داربست فلزی
برای نصب و اجرای داربست فلزی، استانداردهای بین‌المللی و ملی مختلفی وجود دارد که رعایت آن‌ها برای ایمنی و کارایی ضروری است. در این بخش، مهم‌ترین استانداردهای مربوط به نصب داربست را بررسی می‌کنیم.
۱. استانداردهای بین‌المللی داربست
الف) استاندارد OSHA (اداره ایمنی و بهداشت شغلی آمریکا)
سازمان OSHA در آمریکا قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای نصب و استفاده از داربست دارد، که برخی از موارد کلیدی آن عبارتند از:
تحمل بار داربست باید حداقل ۴ برابر بار مورد انتظار باشد.
در صورت استفاده از داربست بالاتر از ۳.۶ متر، کارگران باید از تجهیزات ایمنی مانند کمربند ایمنی و مهار استفاده کنند.
فاصله بین تخته‌های کف‌پوش نباید بیش از ۲.۵ سانتی‌متر باشد.
داربست باید دارای حفاظ جانبی، پاخور (Toeboard) و مهارهای جانبی باشد.
ب) استاندارد BS EN 12811 (استاندارد اروپایی داربست)
این استاندارد شامل الزامات طراحی، بارگذاری و نحوه اجرای داربست‌های ساختمانی است. برخی از موارد مهم آن شامل:
داربست باید حداقل ۶۰ سانتی‌متر عرض داشته باشد.
فاصله بین مهاربندهای افقی نباید بیش از ۲.۵ متر باشد.
در صورتی که ارتفاع داربست بیش از ۲۰ متر باشد، باید از مهاربندهای اضافی و اتصالات محکم‌تر استفاده شود.
۲. استانداردهای ملی ایران
در ایران، نصب داربست باید مطابق با استانداردهای سازمان ملی استاندارد ایران (ISIRI) و آیین‌نامه‌های ایمنی وزارت کار باشد. مهم‌ترین نکات این استانداردها عبارتند از:
✔ حداکثر فاصله بین پایه‌های عمودی: نباید بیش از ۲ متر باشد.
✔ ارتفاع مجاز بدون مهار اضافی: حداکثر ۶ متر، بیشتر از آن نیاز به مهاربندی دارد.
✔ تست بارگذاری: داربست باید قبل از استفاده، آزمایش بارگیری انجام شود.
✔ مواد مورد استفاده: لوله‌های فلزی باید از جنس فولاد مقاوم با روکش ضدزنگ (گالوانیزه) باشند.
✔ نردبان و دسترسی: نردبان‌های مورد استفاده باید مطابق استاندارد EN 131 یا معادل آن باشند.
۳. الزامات ایمنی در طراحی و اجرا
برای افزایش ایمنی، در هنگام طراحی و اجرای داربست باید موارد زیر رعایت شود:
الف) الزامات فنی در طراحی
🔹 محاسبه بار مجاز بر اساس تعداد کارگران و تجهیزات روی داربست
🔹 استفاده از بست‌های استاندارد برای اتصال لوله‌ها
🔹 نصب مهاربندهای افقی و ضربدری در ارتفاعات بالا
🔹 تأمین مسیرهای ایمن برای صعود و فرود کارگران
ب) الزامات اجرایی و نظارتی
🔸 داربست باید قبل از هر شیفت کاری بررسی و تأیید شود.
🔸 هرگونه نقص در بست‌ها یا تخته‌های کف‌پوش باید بلافاصله رفع شود.
🔸 کارگران باید آموزش دیده باشند و از تجهیزات ایمنی استفاده کنند.
🔸 در صورت تغییر شرایط جوی (باد شدید، بارندگی)، کار روی داربست باید متوقف شود.
۴. تست و بازرسی داربست
برای اطمینان از ایمنی داربست، باید تست‌های زیر انجام شود:
✅ بازرسی روزانه: بررسی بصری وضعیت داربست، بست‌ها و کف‌پوش‌ها
✅ تست استحکام: اعمال بار آزمایشی قبل از شروع کار
✅ بررسی زنگ‌زدگی و فرسودگی: تعویض قطعات آسیب‌دیده
✅ کنترل مهاربندها: اطمینان از استحکام در برابر باد و ارتعاش
نتیجه‌گیری
استانداردهای نصب داربست، نقش مهمی در ایمنی کارگران و کاهش خطرات حین کار دارند. رعایت قوانین بین‌المللی و ملی، به‌ویژه استانداردهای OSHA و BS EN 12811، به همراه تست‌های مداوم، می‌تواند از حوادث جلوگیری کند و بهره‌وری کار را افزایش دهد
